8 مهر 97 ساعت 11:30 در سالن کنفرانس بیمارستان مفید پانل پاراکلینیک در بیماری های کلیوی کودکان با حضور اعضای پانل: آقای دکتر مصطفی شریفیان- آقای دکتر حسن اتوکش- آقای دکتر سید طاهر اصفهانی-خانم دکتر معصومه محکم برگزار گردید.
در آزمایش ادرار به ترتیب بو، رنگ، ظاهر، وزن مخصوص، pH، پروتئین، گلوکز، خون، کتون، بیلی‌روبین، اوروبیلینوژن و آزمایش میکروسکوپی لکوسیت، گلبول قرمز، سلول اپی‌تلیال، کریستال‌ها، کاست و باکتری مورد توجه قرار می‌گیرد؛ و به‌صورت کلاسه یک آزمایش ادرار از چهار قسمت تشکیل می‌شود:
1- آزمایش ظاهری ادرار
2- وزن مخصوص ادرار
3- آنالیز بیوشیمیایی
4- آزمایش سدیمان ادرار
آزمایش ظاهری ادرار: شامل بررسی بو و رنگ و نمای ظاهری ادرار است
بوی ادرار:
در موارد و بیماری‌های مختلف بوی ادرار تغییر می‌نماید در موارد طبیعی ادرار ممکن است بوی مربوط به مواد خورده شده را بدهد (مثل ویتامین ب کمپلکس) ولی اگر ادرار به طور دائم بوی غیرطبیعی داشته باشد دو مسئله مطرح است: 1- عفونت 2- بیماری متابولیک
در عفونت‌های ادراری ادرار بوی آمونیاک و ناخوشایندی دارد.
در بیماری MSUD ادرار بوی شربت افرا می‌دهد که مشابه بوی قند سوخته است.
در بیماری ایزووالریک اسیدمی ادرار بوی عرق پا دارد.
بوی استون یا میوه گندیده در موارد گرسنگی و کتواسیدوز دیابتی از ادرار استشمام می‌شود.
بوی کپک یا موش‌مرده در بیماری فنیل‌کتونوری وجود دارد.
در هیپرمتیونینمی ادرار بوی ماهی می‌دهد.
رنگ: رنگ ادرار به طور طبیعی به‌صورت زرد کهربائی است. هر چه ادرار رقیق تر باشد رنگ آن به‌سوی شفافیت و بی‌رنگی شبیه آب سیر می‌کند و هر چه ادرار غلیظ تر باشد رنگ زرد پررنگ تری دارد.
در موارد مختلفی رنگ ادرار تغییر می‌نماید.
در مصرف تریپتوفان ادرار آبی‌رنگ است. در عفونت‌های ادراری یا سپتی‌سمی پسودومونایی یا مصرف متوکاربامول، ادرار سبز رنگ می‌شود. ادرار پررنگ و قهوه‌ای و یا سیاه در مصرف مترونیدازول و L-Dopa دیده می‌شود.
در هپاتیت‌ها، مصرف داروهایی مانند ریفامپین ادرار به رنگ نارنجی در می‌آید. ادرار حاوی اورات آمورف، مصرف لبو و شکلات‌ها و candy رنگ قرمز به خود می‌گیرد.
ادرار قرمز همچنین وجود خون (هموگلوبین) یا میوگلوبین و RBC را بیان می‌کند که در مرحله اول با Dipsticks و در مرحله بعد با آزمایش میکروسکوپی این چهار نوع از هم افتراق داده می‌شود.
نمای ظاهری ادرار معمولاً شفاف و روشن است ادرار کدر و ابری معمولاً حاکی از عفونت ادراری است.
آنالیز بیوشیمیایی ادرار: از طریق نوار ادرار ((Dipstick انجام می‌شود که وجود گلوکز، پروتئین، خون، کتون، بیلی‌روبین و اوروبیلینوژن را مشخص می‌نماید.
آزمایش میکروسکوپی ادرار:
در آزمایش میکروسکوپی ادرار سلول‌ها شامل گلبول قرمز، گلبول سفید، اپی‌تلیال، کاست‌ها شامل هیالن، گلبول قرمز، گلبول سفید، گرانولر و کاست‌های پهن (Waxy Broad cast) ،کریستال‌ها شامل کریستال‌های اسیداوریک، اگزالات، کربنات کلسیم، فسفات‌ها و اورات های آمورف به طور طبیعی در ادرار دیده می‌شوند و کریستال‌های غیرطبیعی شامل سیستین، لوسین و استروویت و تیروزین است. دیدن بلورها یا کریستال‌های اگزالات، اسیداوریک، کربنات فسفات و اورات ها به طور عادی مسئله‌ی خاصی را در ذهن تداعی نمی‌کند بلکه در زمینه مشکل بیمار مفهوم پیدا می‌کند. اما دیدن کریستال سیستین، بیماری سیستینوری را مطرح می‌نماید که بررسی و پیگیری فرد را از نظر سنگ‌سازی ایجاب می‌نماید و در فردی که عفونت ادراری با جرم‌هایی مثل پروتئوس که اوره را تجزیه می‌نمایند، وجود کریستال struvite لزوم بررسی بیمار از نظر سنگ کلیه را مطرح می‌نماید. ولی کریستال لوسین یا تیروزین: بررسی از نظر بیماری‌های کبدی و متابولیک را ایجاب می‌کند.
مقادیر غیر طبیعی دفع ادراری مواد در ادرار 24 ساعته کودکان د رجدول شماره 2 خلاصه شده است:
- Protein > 100mg/m2
- Ca > 4mg/kg
- P > 15mg/kg
- Uric Acid >10.7 mg/kg
- Oxalate >0.57mg/k or 50 mg/1.73m2
- Citrate < 2mg/kg
- Cystine > 75 mg/1.73m2
- Cystine Hetero>1.4-2.8
- Cr Marker: 8-28mg/kg
- Volume < 20ml/kg/d
مقادیر غیر طبیعی دفع مواد در ادرار راندم کودکان (ترجیحا دومین ادرار صبحگاهی) در جدول زیر خلاصه شده است:
Pediatric Nephrology, Vol. 20. No: 11, November 2005: منبع