عفونت ریوی در کودکان علت 14 درصد مرگ و میر کودکان زیر پنج ساله است و بر اساس آمار سال 2019 منجر به مرگ بیش از 740 هزار کودک در سراسر جهان شده است. عفونت ریوی در کودکان ممکن است به دلیل ویروس‌ها، باکتری‌ها و یا قارچ‌ها ایجاد شود. با واکسیناسیون، تغذیه‌ی مناسب و کنترل عوامل محیطی می‌توان تا حدوی از این بیماری پیشگیری کرد. در ادامه‌ی این مقاله توضیحاتی در مورد علل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری عفونت ریوی در کودکان می‌پردازیم.
علت عفونت ریوی در کودکان
عفونت ریوی در کودکان ممکن است توسط ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها ایجاد شود. رایج‌ترین عواملی که منجر به عفونت ریوی کودکان می‌شود عبارتند از:
- استرپتوکوک پنومونیه: شایعترین علت عفونت ریوی در کودکان است.
- هموفیلوس آنفولانزا نوع b (Hib): دومین علت شایع عفونت ریوی کودکان است.
- ویروس سین سیشال تنفسی: شایعترین عامل ویروسی است که منجر به عفونت ریه در کودکان می‌شود.
نحوه‌ی انتقال عفونت ریوی در کودکان
بیماری های عفونی در کودکان مانند عفونت ریوی با شیوه‌های مختلفی می‌تواند بین کودکان پخش شود. ویروس‌ها و باکتری‌هایی که در بینی و یا گلوی کودک بیمار وجود دارد از طریق هوای محیط می‌تواند کودک سالم را آلوده کند. همچنین برخی از انواع عفونت ریه ممکن است از طریق خون انتقال پیدا کنند، (به خصوص در هنگام تولد و مدت کوتاهی پس از تولد).
علائم عفونت ریه در کودکان
علائم عفونت ریوی ویروسی و باکتریایی تقریبا مشابه یکدیگر است. با این وجود شدت علائمی که عوامل ویروسی ایجاد می‌کنند شدید‌تر از علائم عفونت ریوی باکتریایی است. شایعترین علائم عفونت ریه کودکان عبارتند از:
- سرفه
- تنفس دشوار
- تب (ممکن است در برخی موارد تب وجود نداشته باشد)
- تنفس سریع
- خس خس سینه (در عفونت‌های ریوی که ویروس‌ها ایجاد می‌کنند بیشتر دیده می‌شود)
نوزادان مبتلا به عفونت ریوی ممکن است در نوشیدن شیر و یا یا خوردن غذا دچار مشکل شوند، در برخی موارد بیهوشی، کاهش دمای بدن و یا تشنج در نوزادان دیده می‌شود.
چه کودکانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت ریوی هستند؟
سیستم ایمنی اکثر کودکانی که سالم هستند می‌تواند به صورت طبیعی با عوامل بیماریزا مقابله نماید اما کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت ریوی قرار دارند. تغذیه نامناسب و یا سوء تغذیه می‌تواند منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی کودکان شود، این شرایط در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه نمی‌شوند بیشتر دیده می‌شود.
سایر عواملی که احتمال ابتلا به عفونت ریوی در کودکان را افزایش می‌دهد عبارت است از:
- بیماری‌های عفونی قبلی مانند ایدز، سرخک
- آلودگی هوا
- استفاده از سوخت‌هایی مانند چوب و یا کود حیوانی برای پخت و پز و یا گرم کردن منزل
- زندگی در محیط‌های شلوغ
- سیگاری بودن والدین
تشخیص عفونت ریوی در کودکان
روش‌های مختلفی برای تشخیص عفونت ریوی در کودکان وجود دارد. در مرحله‌ی اول معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌شود، پس از بررسی علائم، ممکن است آزمایش‌های زیر تجویز شود:
- عکس رادیوگرافی از قفسه سینه
- آزمایش خون
- کشت خلط
- کشت ترشحات بینی
درمان عفونت ریوی در کودکان
عفونت ریوی باید توسط داروهای آنتی بیوتیک درمان شوند. در مرحله‌ی اول تجویز آموکسی سیلین توصیه می‌شود. اغلب کودکان با داروهای آنتی بیوتیک خوراکی تحت درمان کامل قرار می‌گیرند. بستری شدن در بیمارستان، داروهای تزریقی و دریافت اکسیژن فقط در موارد شدید توصیه می‌شود. تشخیص به موقع و تجویز داروهای مناسب می‌تواند در کاهش مرگ و میر کودکان بسیار کمک کننده باشد.
پیشگیری از عفونت ریه در کودکان
جهت کاهش مرگ و میر کودکان به دلیل عفونت ریه لازم است تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری شود. برخی از روش‌های پیشگیری عبارتند از:
- واکسیناسیون برای هموفیلوس آنفولانزا و سرخک، سیاه سرفه
- تغذیه انحصاری با شیر مادر برای شش ماه اول
- تهویه مناسب منزل
- رعایت بهداشت منزل به خصوص در خانه‌هایی که جمعیت زیاد است.
- شستن دست‌ها با صابون و رعایت بهداشت
- فرزند خود را از کودکان بیمار فاصله دهید. در فصل‌هایی که هوا سرد است از قرار گرفتن در مکان‌های شلوغ و سربسته خودداری نمائید.
منبع: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/pneumonia