دکتر مرضیه اکبرپور- متخصص کودکان- دارای گواهینامه دوره تکمیلی تکامل کودکان- دانشگاه علوم پزشکی گیلان:
رشد جسمی و فکری کودک از همان دوران جنینی آغاز می شود و تا سن بلوغ به اوج خود می رسد. در هر مرحله از دوران سنی کودک در بخش خاصی رشد دارد ، برای مثال حواس پنج گانه در سنین زیر یک سال در کودک تکامل می یابد. والدین می توانند با بازی کردن با کودکشان رشد او را سریع تر کرده و بهبود بخشند.
از تولد تا 4 ماهگی
- برای کودک کتاب قصه بخوانید.
- برای او شکلک در بیاورید.
- بدنش را قلقلک بدهید.
- به آرامی اشیایی مانند یک جغجغه با رنگ درخشان را در برابر چشم‌های نوزاد حرکت بدهید.
- ترانه‌های ساده و لالایی‌ها با عبارت‌های تکرارشونده برای او بخوانید.
- هر کاری که خودتان و کودکتان انجام می‌دهید را برای او تعریف کنید. به عنوان نمونه “خب حالا می‌ریم سوار ماشین بشیم؛ تو رو میذارم توی صندلیت؛ مامان داره میاد توی ماشین”.
از 4 تا 6 ماهگی
- به کودک کمک کنید حیوانات پرشده را در بغل بگیرد.
- چیزهایی مانند قطعات پلاستیکی را روی هم بگذارید و اجازه بدهید کودک به آنها ضربه بزند تا همه آن ها بریزند.
- موسیقی‌هایی با ریتم‌های متفاوت برای کودک پخش کنید.
- به کودکتان کتاب قصه‌های دارای تصاویر رنگارنگ درخشان نشان دهید.
- بگذارید کودک اشیا با کیفیت‌های متفاوت را حس کند.
از 6 تا 18 ماهگی
- با کودکتان چهره به چهره صحبت کنید تا او بتواند بین صداها و کلمات ارتباط برقرار کند.
- به افراد و اشیای آشنا اشاره کنید و نام آنها را تکرار کنید.
- آوازهایی با جملات تکراری و حرکت‌های دست برای کودک بخوانید.
- با او قایم‌باشک بازی کنید.
از 18 تا 24 ماهگی
- بازی‌های ساده برای بازشناسی اشیا را با کودک انجام دهید. به عنوان نمونه «ماشین زرد یا گل قرمز را پیدا کن»، یا 3 شیء را جلوی کودک بگذارید و به او بگویید که یکی از آنها که مشخصاتی معین دارد را به شما بدهد.
- تا حد امکان به طور مستقیم با کودک صحبت کنید.
- کودکتان را با وسایل نوشتن مانند مداد شمعی و کاغذ آشنا کنید.
- هنگامی که برای کودکتان کتاب قصه می‌خوانید از او سوال‌های «کجا و چی» بپرسید.
- کودک را تشویق کنید با اسباب‌بازی‌های محبوب خودش یک بازی ابداع کند.
از 24 تا 36 ماهگی
- هنگامی که کودکتان مهارت‌های حرکتی را می‌آموزد او را تشویق کنید.
- تخیل کودک را با تشویق او به پیداکردن شیوه‌های جدید برای استفاده از اسباب‌بازی‌ها تحریک کنید.
- به کودکتان کمک کنید تا فعالیت‌های «زندگی واقعی» را به صورت بازی درآورد. به عنوان نمونه وانمود کند که دارد با تلفن صحبت می‌کند، ماشین می‌راند، به میهمانان چای تعارف می‌کند و مانند اینها.
- هنگام خواندن کتاب قصه با پرسیدن سوالاتی کودکتان را هم وارد داستان کنید.
- هنگامی که برای کودک کتاب می‌خوانید توجه او را به کلمات جلب کنید.
- کودک را تشویق کنید کلمات روی صفحه کتاب یا صداهای آنها را با تصاویر آنها ربط دهد.
از 3 تا 5 سالگی
- سهیم شدن چیزها با دیگران را با نشان دادن مثال‌ها به کودک آموزش دهید.
- بازی‌های صفحه‌ای ساده را برای تقویت یادگیری قواعد و مهارت‌ها با کودک انجام دهید.
- تماشای تلویزیون را به یک تا دو ساعت در روز محدود کنید و هنگام تماشای تلویزیون کنار کودکتان باشید تا او را هم به فعالیت و تعامل با برنامه‌ها وادارید و او را از صورت یک تماشاچی منفعل خارج کنید.
- هنگامی که کودک بیشتر رشد می‌کند، می‌توانید گزینه‌های ساده‌ای مانند خواندن کتاب قصه یا جور کردن پازل را به او ارائه دهید.
- کلمه «نه» را هر چقدر می‌توانید کمتر به کار ببرید و حس جست‌وجو و کنجکاوی کودک را تشویق کنید.
- به کودکتان احترام بگذارید و به حضور او توجه نشان دهید و هنگامی که کودک سعی دارد تجربه‌های تازه‌اش را توضیح دهد، از خود صبر نشان دهید. هر روز زمانی را به نشستن در کنار کودکتان و بحث کردن با او در مورد کارهایی که در طول آن روز انجام داده است، اختصاص دهید و او را تشویق کنید که به جست‌وجوی تجربه‌های جدید بپردازد و آنها را برای شما توضیح دهد.