خون دماغ در کودکان یک مشکل شایع است که معمولاً نگران کننده نیست، اما ناشی از عوامل مختلفی می‌باشد. در بیشتر موارد، خون دماغ به راحتی قابل کنترل است و والدین با نگه داشتن کودک در حالت نشسته و کمی جلو بردن سر او، خون را متوقف می‌کنند. اما اگر خون دماغ مکرر یا شدید باشد، لازم است که با پزشک مشورت شود تا علت دقیق و درمان‌های مناسب مشخص گردد.
خون دماغ مکرر کودک چه دلایلی دارد؟
خون دماغ مکرر در کودکان به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. این موضوع ناشی از عواملی محیطی، پزشکی یا رفتاری می‌باشد. در ادامه، برخی از دلایل متداول خون دماغ مکرر در کودکان را بررسی می‌کنیم:
- خشکی هوا: یکی از دلایل شایع خون دماغ، خشکی هوا به ویژه در فصول سرد یا در مناطق گرم و خشک است. این شرایط باعث خشکی مخاط بینی و افزایش احتمال خونریزی شود.
- آلرژی‌ها: حساسیت به گرد و غبار، گرده گیاهان یا دیگر آلرژن ها منجر به التهاب و تحریک مخاط بینی و در نتیجه خون دماغ می‌شود.
- عفونت های تنفسی: عفونت های ویروسی یا باکتریایی که باعث التهاب در ناحیه بینی می‌شوند، موجب خونریزی از بینی می‌شوند.
- ضربه یا آسیب: ضربه به بینی در حین بازی به آسیب به عروق خونی کوچک در داخل بینی و خون دماغ منجر می‌شود.
- اختلالات خونی: بعضی از اختلالات خونی مانند هموفیلی یا کاهش پلاکت ها باعث افزایش خونریزی می‌شوند.
- مصرف داروها: استفاده از داروهایی که خون را رقیق می‌کنند مانند آسپرین یا داروهایی که بر روی عملکرد عروق تأثیر می‌گذارند، به خون دماغ منجر می‌شود.
- انحراف سپتوم بینی: انحراف سپتوم بینی در برخی کودکان به تحریک مکرر مخاط بینی و خون دماغ منجر می‌شود.
- تومورها یا ضایعات بینی: وجود تومور یا ضایعات غیرطبیعی در بینی باعث خون دماغ می‌شود، هرچند این مورد کمتر شایع است.
- استرس و اضطراب: گاهی اوقات، استرس یا اضطراب به افزایش فشار خون در عروق بینی و خون دماغ منجر می‌شود.
- سوءتغذیه: کمبود ویتامین ها و مواد مغذی به ویژه ویتامین K و ویتامین C باعث ضعف عروق خونی و افزایش احتمال خونریزی در کودک می‌شود.
نحوه پیشگیری از خون دماغ کودکان
پیشگیری از خون دماغ در کودکان با رعایت چند نکته ساده انجام شود:
- مرطوب نگه داشتن محیط: استفاده از رطوبت ساز در اتاق کودک به حفظ رطوبت هوا کمک می‌کند و از خشکی مخاط بینی جلوگیری می‌کند.
- آموزش به کودک: به کودک بیاموزید که از دستکاری و خراشیدن بینی خود پرهیز کند، زیرا این کار به آسیب عروق خونی منجر می‌شود.
- مدیریت آلرژی‌ها: در صورت وجود حساسیت، با مشاوره پزشک، داروهای مناسب را مصرف کنید تا التهاب و تحریک بینی کاهش یابد.
- مراقبت در فصل های سرد: در زمستان، از کودک بخواهید که هنگام خروج از خانه از ماسک یا شال گردن استفاده کند تا از هوای سرد و خشک محافظت شود.
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای حاوی ویتامین C و K، مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه، به تقویت عروق خونی کمک می‌کند.
- اجتناب از دود سیگار: دور نگه داشتن کودک از دود سیگار و آلاینده های محیطی به حفظ سلامت بینی او کمک می‌کند.
- معاینه پزشکی منظم: در صورت تکرار خون دماغ، مشاوره با پزشک برای بررسی علل زمینه ای و دریافت درمان های پیشگیرانه ضروری است.
هنگام خون دماغ کودک چکار کنیم؟
هنگام خون دماغ کودک، ابتدا باید او را آرام کرده و به نشستن در حالت نیمه نشسته کمک کنید تا فشار خون در ناحیه بینی کاهش یابد. سپس با استفاده از انگشت شست و اشاره، قسمت نرم بینی را فشار دهید و به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه این کار را ادامه دهید. از کودک بخواهید که دهانش را باز کند و از بینی نفس نکشد. از کمپرس سرد روی بینی یا پشت گردن کودک استفاده کنید تا به کاهش خونریزی کمک کند. در این حین، از دادن هرگونه مایعات به کودک خودداری کنید تا از بلع خون جلوگیری شود.
چه زمانی برای خون دماغ شدن کودک باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای خون دماغ شدن کودک در موارد زیر ، باید به پزشک مراجعه کرد:
- ادامه خونریزی بیش از ۲۰ دقیقه: اگر خون دماغ پس از ۲۰ دقیقه فشار دادن بینی متوقف نشود.
- خونریزی مکرر: اگر کودک به طور مکرر دچار خون دماغ شود، حتی اگر هر بار خونریزی به سرعت متوقف شود.
- وجود علائم دیگر: اگر خون دماغ با علائمی مانند سردرد شدید، تب، درد صورت، یا ورم غیرعادی همراه باشد.
- خون دماغ به دنبال ضربه: اگر خون دماغ به دنبال یک ضربه به سر یا بینی ایجاد شده باشد.
- تغییرات در وضعیت عمومی: اگر کودک احساس ضعف، سرگیجه یا بی‌حالی کند.
- سابقه اختلالات خونی: اگر کودک سابقه اختلالات خونی یا استفاده از داروهای رقیق کننده خون داشته باشد.
در هر یک از این موارد، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت دقیق و درمان مناسب تعیین شود.
درمان پزشکی خون دماغ کودکان
درمان پزشکی خون دماغ در کودکان معمولاً شامل شناسایی و درمان علت زمینه ای است. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی، دلایل احتمالی مانند آلرژی، عفونت در کودکان یا اختلالات خونی را شناسایی می‌کند. در برخی موارد، نیاز به استفاده از داروهای ضدالتهاب یا ضد آلرژی می‌باشد. اگر خون دماغ به دلیل عروق خونی ضعیف یا آسیب دیده باشد، پزشک تکنیک های مانند لیزر درمانی یا کوتر (سوزاندن عروق) را پیشنهاد می‌کند. در موارد شدید تر یا مکرر، نیاز به مشاوره با متخصص ENT یا گوش، حلق و بینی می‌باشد تا درمان های پیشرفته تری انجام شود. همچنین، آموزش های لازم به والدین برای مدیریت خون دماغ در خانه نیز جزء درمان های پزشکی محسوب می‌شود.