2 مهر 96 ساعت 11:30 در سالن کنفرانس بیمارستان مفید پانل تغذیه نوزادان نارس با حضوراعضای پانل: آقای دکتر محمد کاظمیان- خانم دکتر مهتا فاطمه بصیر- خانم دکتر میترا رادفر برگزار گردید.
تغذیه نوزادان نارس:
بیشترین احتیاج تغذيه اي در دوران نوزادی،مربوط به نوزادان نارس می باشد. مناسب ترین مقدار تغذيه حدی است که این نوزادان در داخل رحم دریافت می کردند. علاوه بر نارس بودن دستگاه گوارش (شامل عدم تکامل فیزیولوژیک وکمبودآنزیم ها)، ممکن است مشکلاتی مانند هیپوکسی، اسیدوز، عفونت و… نیز وجود داشته باشند. برای تامین کالری مورد نیاز از دو طریق تغذیه وریدی و تغذیه بصورت دهانی (گاهی با لوله معده) باید اقدام شود. میزان انرژی مورد نیاز یک نوزاد نارس برای رشد مناسب با تغذیه دهانی 120 کیلو کالری به ازای هر کیلوگرم وزن می باشد، درصورتی که دچار بیماری مزمن هم باشد این میزان به 150 کیلو کالری به ازای هر کیلوگرم وزن در شبانه روز افزایش می یابد.
ارزیابی رشد در نوزادان نارس: برا ساس اندازه گيري ميزان افزايش وزن، قد و دور سر مي باشد.
وزن: حداقل 15 تا 18 میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن در روز و هرگاه به وزن 2 کیلو گرم رسید روزانه 20 تا 30 گرم بايد افزايش يابد.
قد: به طور متوسط 1 سانتی متر در هفته
دور سر: یک سانتی متر در هفته
بهتر است که این مقادیر روی چارت های مخصوصی ( منحني رشد نوزادان نارس) رسم شود تا بطور مداوم مورد ارزیابی قرار گیرد.
ارزیابی های آزمایشگاهی: ارزیابی های آزمایشگاهی این نوزادان نیز تا زمانی که بتوانند به طور کامل از راه دهان تغذیه شوند باید به طور هفتگي يا دوبار در هفته انجام شود. این ارزیابی های شامل میزان کلسیم، فسفر، آلکالین فسفاتاز، کنترل اوره، پره آلبومین،هموگلوبین و هماتوکریت می باشد، در موارد خاص این آزمایشات از تنوع و تناوب بیشتری برخوردار خواهند بود. در نوزادان نارس با وزن کمتر از 1800 گرم ( سن حاملگی مساوی یا کمتر از 32 هفته) ممكن است نیاز به تغذیه با لوله معده داشته باشند که بر اساس رشد و تکامل، شرایط بالینی و آمادگی بتدریج به تغذیه دهانی تبدیل می شوند. به طور کلی در همه نوزادان هر چقدر تغذیه زودتر آغاز شود بهتر است و به دلیل عدم تحمل در نوزادان نارس، بررسی ها نشان داده است که تغذیه با شیرمادر حتی با مقادیر بسیار کم تاثیر مهمی در رشد و تکامل دستگاه گوارش داشته است، لذا در این گروه از نوزادان بتدریج و بر حسب تحمل بر مقدار شیر افزوده می شود. همچنین می توان پس از تحمل مناسب شیرمادر مقادیر مشخصی از غنی کننده به شیرمادر برای رشد و تکامل نوزاد در دوران بستری افزود.
اگر نوزادی بصورت گاواژ تغذیه می شود بطور مکرر از جهت تحمل تغذیه دهانی مورد ارزیابی قرار می گیرد، زيرا که در حدود 32 تا 34 هفتگی سن داخل رحمی ممکن است بتدریج توانایی تحمل از راه دهانی را داشته باشد. بعد از ترخیص هم ضروری است که این نوزادان از نظر رشد و نمو مناسب مورد پیگیری قرار گیرند.
رشد در نوزادان نارس:
در طی اقامت نوزادان در بخش های ویژه ممکن است نوزاد بدلیل بیماری و عدم تحمل تغذیه، ابتدا وزن کم نماید و سپس به وزن او افزوده شود. منحنی های رشد مخصوص نوزادان نارس بطور کلی ایده ال نیستند. در نوزادانی که وزن گیری آهسته ای دارند بهتر است دو روز در هفته و تا زمانی که به سن جنینی 40 هفتگی برسند مورد ارزیابی قرار گیرند. بررسی مکرر از نظر تکامل عصبی و عضلانی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. درمان مشکلات در زمینه تکاملی بستگی زیادی به تشخیص به موقع و شروع درمان دارد. این مسئله که تا چه حد غنی سازی شیرمادر و تغذیه تکمیلی می تواند در رشد و تکامل کودک در آینده موثر باشد، در تحقیقات اخیرمورد سوال و شک قرار گرفته است. حتی در نوزادانی که فقط از شیرمادر پس از ترخیص بهره می بردند، علیرغم کم بودن بعضی از املاح و مینرال ها در شیر مادر مشخص شده تفاوتی در دو سالگی وجود نداشته است.
نوزادان بستری بعد از ترخیص رشد بیشتر و سریعتری دارند و در حقیقت بصورت جبرانی می باشد. در بسیاری از موارد بدون غنی سازی نیز نوزاد نارس رشد مناسبی از خود نشان می دهد. نوزادان نارسی که از شیرمادر تغذیه می شوند علاوه بر ویتامین D بایستی آهن نیز دریافت نمایند.
در نوزادانی که از بیمارهای مزمن، مانند بیماری مزمن ریوی رنج می برند، همانگونه که بیان شد، برای تامین رشد مناسب نیاز به کالری بیشتری دارند که با افزایش کالری شیرمادر و در صورت استفاده از فورمولا، از شیرهای پرکالری باید استفاده نمود. در زمان ترخیص نوزاد باید شرایط مناسب ترخیص را داشته باشد که از جمله آن تغذیه و رشد مناسب و همچنین محیط مناسب منزل است.
بعد از ترخیص از بیمارستان بررسی مکرر رشد در سال اول تولد اهمیت ویژه ای دارد. این ارزیابی بخصوص در 4 تا 6 هفته اول بصورت هفتگی یا دو هفته یکبار باید انجام شود. از منحنی های رشد مخصوص نوزادان نارس و سپس از منحنی های رشد معمولی جهت ارزیابی بهتر می توان استفاده نمود. بدیهی است اگر رشد مناسبی وجود نداشته باشد، این مراقبت ها باید در فواصل کمتری انجام گیرد. تاخیر در ارزیابی و تشخیص رشد مناسب سبب افزایش مشکلات و عدم رشد جبرانی این گروه می شود. در مورد رشد نا مناسب دور سر نیز باید به دقت پیگیری و در صورت نیاز مشاوره های لازم انجام گیرد. بررسی های آزمایشگاهی ممکن است در مواردی کمک کننده باشد. در شیرخوارانی که بطور انحصاری از شیرمادر استفاده می کنند مشخص شده که بعد از ترخیص استفاده از غنی کننده های شیرمادر اثر چندانی در دراز مدت نداشته است ولی علاوه بر ویتامین D (400 تا 800 واحد روزانه یا یک تا دو سی سی از قطره ویتامین A+D) این نوزادان نیاز به استفاده از آهن (2 تا 3 میلی گرم به ازاء هرکیلو گرم وزن یا 2 تا 3 قطره به ازاء هرکیلو گرم وزن بدن) ، ویتامین E ( 10 تا 25 واحد روزانه که بصورت قطره، 1 تا 2 سی سی روزانه یا یک چهارم قرص 100 واحدی در روز) و اسید فولیک (50 واحد روزانه که بصورت قرص 1 میلی گرمی در بازار وجود دارد) دارند. اگر چنانچه نوزاد نارسی از شیرمادر محروم است می توان از شیرخشک های مخصوص نوزادان نارس که علاوه بر کالری بیشتر از پروتئین، ویتامین و املاح بیشتری برخوردار است استفاده نمود. در بعضی از نوزادان بدنبال مشکلاتی مانند استفاده از لوله تراشه بصورت دراز مدت، مشکلاتی در تغذیه دهانی دارند. که بصورت اشکال در مکیدن و بلع می باشد. برای این گروه از بیماران مشاوره با همکاران گفتاردرمانی بسیار سودمند می باشد. بندرت نیاز به لوله معده می شود که بصورت سرپایی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد که بدلیل مشکلات و خطرات همراه با آن، با احتیاط زیاد و تنها در شرایط خاصی انجام می شود.